Parlamak isim mi fiil mi? Geleceğin dilinde anlamın evrimi üzerine bir vizyon denemesi
Bazı kelimeler vardır, geçmişe değil geleceğe ait gibi durur. “Parlamak” da onlardan biri. Bu kelimeyi her duyduğumda, sadece ışığın yüzeyden yansımasını değil, insanın potansiyelinin bir anlığına görünür olmasını düşünüyorum. Dürüst olayım, bu yazı dilbilgisi öğretmek için değil; “parlamak” kavramının gelecekte neye dönüşeceğini tartışmak için. Çünkü belki de 2050’lerin dünyasında “parlamak” artık bir fiil değil, bir kimlik biçimi olacak.
Ben kelimelerin geleceğini merak eden biriyim. Siz de öyle misiniz? O hâlde birlikte düşünelim: Parlamak yalnızca bir eylem mi, yoksa bir varoluş hâli mi?
Parlamak: Bir eylemden fazlası mı?
Dilbilgisel olarak “parlamak” fiildir; çünkü bir öznenin gerçekleştirdiği bir eylemi tanımlar. “Yıldız parlar”, “insan parlar”, “gözler parlar.” Ancak 21. yüzyılın ikinci yarısına giderken, bu fiil yavaş yavaş “durum ismi”ne dönüşüyor. Tıpkı “başarı”nın bir zamanlar “başarmak”tan türemesi gibi, “parlamak” da “parlayan” olmanın kimliğine evriliyor.
Bugünün dijital toplumunda, “parlamak” bir eylem değil, bir hedef. Sosyal medya profilleri, kişisel markalar, CV’ler, hatta yapay zekâlar bile “parlamak” için optimize ediliyor. Artık “parlayan” biri olmanın yolları var; bu da fiili isimleştiriyor.
Erkeklerin stratejik vizyonu: Parlamanın ölçülebilir geleceği
Erkeklerin bakış açısında, “parlamak” giderek stratejik bir hedef hâline geliyor. Veri, görünürlük, algoritma ve network odaklı bir anlam dönüşümü bu.
Parlamak = ölçülebilir etki yaratmak.
Parlamak = performans metriği.
Parlamak = algoritmanın seni fark etmesi.
Bu vizyon, “parlamak”ı kişisel markalaşmanın, hatta yapay zekâ tabanlı profil yönetimlerinin merkezine oturtuyor. Gelecekte “parlamak” bir KPI (başarı göstergesi) olarak tanımlanabilir mi? Neden olmasın? Belki bir gün iş görüşmelerinde “Son 6 ayda parlamanız yüzde kaç arttı?” diye sorulacak.
Kadınların insan odaklı vizyonu: Parlamak, toplumsal bir yankı
Kadınların çoğunlukla geliştirdiği duygusal ve sosyal merkezli vizyon ise “parlamayı” yalnızca bireyin başarısı değil, çevresine yayılan bir etki olarak görüyor.
Parlamak = başkalarını da aydınlatmak.
Parlamak = dayanışma içinde görünür olmak.
Parlamak = sesini duyanların da güçlenmesi.
Bu vizyonda “parlamak” bir fiilden öteye geçiyor, kolektif bir eylem hâline geliyor. Bir kişinin başarısı başkalarına ışık tutuyorsa, o artık bireysel bir fiil değil, toplumsal bir isimdir. Bu yüzden gelecekte “parlamak” kelimesi “paylaşılmış ışık” anlamına kayabilir.
Provokatif bir soru:
2050’de “parlayan kadınlar” derken, bireylerden mi yoksa ışığın birlikte yandığı bir ağdan mı bahsedeceğiz?
Dilin geleceği: Fiilden kimliğe doğru
Dil değişkendir; fiiller bazen isimleşir, bazen sıfata dönüşür. “Parlamak” da bu yolda ilerliyor. Artık biri “Ben parlıyorum” dediğinde, bir eylemi değil, bir kimliği ifade ediyor. “Parlayan insan” = kendini gerçekleştirmiş insan. “Parlayan toplum” = üretken, kapsayıcı, yaratıcı toplum.
Bir başka açıdan bakarsak, “parlamak” geleceğin ekonomik diliyle de yeniden tanımlanacak. Işık, enerji, dikkat ve görünürlük ekonomilerinde “parlamak” kelimesi somut veriyle ölçülebilecek bir parametre hâline gelecek. Yapay zekâ sistemleri, insanların dijital izlerinden “parlama katsayısı” çıkaracak.
Geleceğin dili: Yapay zekâ için ‘parlamak’ ne demek olacak?
Bugün biz “parlamak” derken ışığı, enerjiyi, fark edilmeyi kastediyoruz. Peki yapay zekâ için bu kelime nasıl bir anlam taşıyacak?
– Görünürlük algoritmaları için “parlamak”, dikkat süresini maksimize etmektir.
– Yaratıcı modeller için “parlamak”, orijinallik skorunun artmasıdır.
– İnsan–makine etkileşiminde “parlamak”, duygusal rezonans yaratmaktır.
Bir başka deyişle, gelecekte makineler bile “parlamak” isteyecek — çünkü görünürlük artık varoluşun kanıtı.
Geleceğe dair sorular:
– “Parlamak” kelimesi 2100’de hâlâ bir fiil olarak mı kalacak, yoksa “parlaklık” gibi bir statü göstergesine mi dönüşecek?
– Yapay zekâ çağında, “parlayan” kim olacak: insan mı, veri mi, yapay zihin mi?
– Eğer herkes parlıyorsa, parlamak hâlâ anlamlı mı?
İsim mi, fiil mi? Belki de ikisi de değil
Klasik dilbilgisiyle konuşursak, “parlamak” bir fiil. Ama çağdaş düşünceyle baktığımızda, bu kelime çoktan dilbilgisel sınırlarını aşmış durumda. “Parlamak” artık bir eylemin tanımı değil, bir çağın metaforu.
Bir zamanlar eylemdi: yıldız parladı.
Şimdi durumdur: o kişi parlayan biridir.
Yarın ise kimlik olacak: o artık bir “parlak”.
Belki de dilin geleceğinde, “parlamak” tıpkı “influencer” gibi yeni bir isim kategorisi doğuracak: “parlayanlar kuşağı”.
Sonuç: Parlamanın geleceği bizim ellerimizde
Parlamak ne tamamen fiil, ne de sadece isim. O, insanın kendi potansiyelini ifade etme biçimidir — geçmişte eylem, bugün kimlik, yarınsa kolektif bir bilinç.
Belki de asıl mesele, kelimenin türü değil; bizim onunla ne yaptığımız.
O hâlde soralım: Sen parladığında, kim aydınlanıyor?